Co to jest filtr szary? Jak obliczyć który filtr szary użyć?
Filtr szary ND pełni w filmie i fotografii bardzo ważną rolę, chociaż nie każdy z niego korzysta i może się okazać, że nigdy nie będzie musiał.
Pamiętaj, czas i przysłona wyznaczają ekspozycję. Ekspozycja jest składową tych elementów (oczywiście dochodzi też ISO które ma na nią wpływ), a więc w zależności od efektów zamierzonych, bazujemy głównie na w/w dwóch elementach.
Rolą filtra szarego jest (1) ograniczenie ilości światła wpadającego do obiektywu i tym samym (2) wymuszenie użycia dłuższego czasu otwarcia migawki. I teraz w zależności od potrzeby (dokładnie tak jak używając trybów półautomatycznych – priorytetu przysłony lub migawki przykładowo) osiągamy z pomocą filtra szarego określony cel.
Ograniczenie ilości światła przekłada się jak sama nazwa wskazuje na to, że do naszego obiektywu wpadnie mniej światła. Oczywiście, jeśli wiecie czym jest tryb manualny w aparacie, wiecie też że aby ograniczyć ilość światła wystarczy, np. skrócić czas otwarcia migawki (3) np. z 1/400 na 1/4000 lub przymknąć przysłonę obiektywu (4) np. z f/2 na f/16.
To proste prawda. Natomiast problem pojawia się wtedy kiedy nie możemy skrócić czasu otwarcia migawki, a zwłaszcza, jeśli chcemy aby była długo otwarta, lub kiedy nasz obiektyw nie posiada przysłony lub nie chcemy używać wysokich wartości przysłony, bo np. oczekujemy ładnego rozmycia tła (co daje nam niska wartość przysłony).
Zanim wyjaśnię co zrobić, podam Ci przykład:
- chciałbym w słoneczny dzień zrobić zdjęcie pędzącego samochodu. Użycie długiego czasu otwarcia migawki pozwoli mi uchwycić dynamikę, ruch, czyli rozmazanie pojazdu. Jeśli zastosuję długi czas otwarcia migawki, osiągnę cel, ale mogę też prześwietlić zdjęcie (no ale co za problem przymknąć przysłonę, prawda),
- wykonuję zdjęcie kwiatka w słoneczny dzień, pomimo, że mogę użyć krótkiego czasu otwarcia migawki (np. na poziomie 1/4000) to aparat podpowiada mi, że przysłona f/1.8 daje za dużo światła i zdjęcie będzie prześwietlone. Potrzebuję jednak f/1.8 aby uchwycić zdjęcie kwiatka z pięknie rozmazanym tłem (bokhe) co daje mi jasny obiektyw.
Co mogę zrobić? Zastosować filtr szary, który ograniczy mi ilość wpadającego światła i pozwoli zachować ustawienia, których potrzebuję do osiągnięcia celu lub dopasować ustawienia do użytego filtra (w zależności od tego co potrzebujemy lub co chcemy użyć).
Filtry szare mają, wartości, np. ND 4, ND 8, ND 16, ND 32, ND 64 i wyższe. W zależności od potrzeb. Na samym początku zaznaczyłem, że rolą filtra szarego jest ograniczenie ilości światła i wymuszenie użycia dłuższych czasów otwarcia migawki (to się przekłada na każdy efekt jaki chcemy osiągnąć wszędzie tam gdzie ryzyko zbyt dużej ilości światła występuje).
- samochód: potrzebujemy dłuższy czas otwarcia migawki, na poziomie 1/30 sekundy a aparat podpowiada nam (np. w trybie automatycznym samemu lub manulanym – stosownym komunikatem) że optymalny czas to 1/2000. Jaki filtr szary dobrać aby osiągnąć 1/30? 2000/30 = 66 czyli ND 64 będzie idealny.
- kwiatek: potrzebujemy dowolny czas otwarcia migawki, im krótszy tym lepszy, eliminujemy ryzyko poruszenia, ale dla 1/4000 i f/1.8 aparat podpowiada nam, że zdjęcie będzie prześwietlone i optymalnym było by przymknąć przysłonę (prawidłowa ekspozycja). Nie chcemy jej przymykać, chociaż pomiar ekspozycji, np. sugeruje nam f/6 dla tego samego czasu. Nie możemy zejść poniżej 1/4000 więc f/6:1.8 = 3 a wartość redukcji przysłony – 3 dotyczy filtra ND 8
Trudne? Spokojnie, już wyjaśniam. Filtry szare mają konkretne wartości, które X razy zwiększają/zmniejszają wartości ekspozycji (czyli czasu i przysłony).
Dokładnie wyjaśnia to tabela poniżej, w której uwzględniono zarówno wydłużenie czasu otwarcia migawki jak i otwarcie przysłony w szkle. Oczywiście pomiary możemy wykonać dwustronnie, w zależności od potrzeby osiągnięcia konkretnych wartości ustawień ekspozycji lub dobrania odpowiedniego filtra, dla ustawień, które chcemy osiągnąć.
Zakładam, że wiesz już jakie znaczenie ma długi i krótki czas otwarcia migawki oraz małe i duże wartości przysłony:
- mam filtr, chcę wiedzieć o ile wydłuży mi czas otwarcia migawki: mam filtr ND 32, mam czas otwarcia migawki 1/3200 (do oczekiwanej ekspozycji i celu): 3200/32 = 10 czyli 1/10 sekundy
- mam filtr, chcę wiedzieć o ile przymknie mi przysłonę: mam filtr ND 16, mam przysłonę f/8. Do ilu mogę otworzyć przysłonę, zachowując czas otwarcia migawki bez zmian: ND 16 = f-stop reduction 4 (tabela) czyli 8/4 = 2. Stosując ND 16 otworzymy dziurę (przysłonę) na f/2 dla tego samego czasu otwarcia migawki,
- wiem jaką wartość migawki chcę osiągnąć, jaki filtr dobrać: mam 1/3400 a chcę 1/100. 3200/100 = 32 czyli ND 32
- wiem jaką przysłonę potrzebuję, jaki filtr dobrać: mam przysłonę f/11 a potrzebuję f/1.8 czyli 11/1.8 = 6.1 a to wartośc f-reduction dla filtra ND 64
Jak już wspominałem w poprzednim wpisie, w przypadku dronów, a dokładnie nagrywania video dronem, będziemy dążyli do osiągnięcia wartości migawki na poziomie 1/120 dla 60FPS i 1/60 dla 30FPS.
O ile Mavic Pro posiada kontrolę przysłony, Mavic Air nie posiada przysłony co powoduje, że manualne ustawienia są ograniczone, dlatego ważne jest używanie filtrów szarych. W tym wypadku będziemy opierali się głównie na obliczeniach dot. ustalenia jaki filtr szary zastosować lub ile dany filtr wydłuży mi czas otwarcia migawki.